Nut en blijvende noodzaak van businessmodel-innovatie

Zes praktische tips om te kunnen blijven sleutelen aan de manier waarop je zaken doet
Door Patrick Kooij

We leven in een tijd waarin veranderingen elkaar snel opvolgen. Denk aan corona dat veel teweeg heeft gebracht of aan technologische ontwikkelingen (vierde industriële revolutie) en de verschillende veranderingen tussen generaties van mensen. Hierdoor moeten organisaties, maar ook marketeers steeds sneller kunnen anticiperen, leren en handelen. Vanuit dat kader is het nu en in de toekomst belangrijk om als organisatie waarde te blijven creëren voor je klanten alsook voor je eigen organisatie. Dit is waar businessmodel-innovatie voor staat. Er is te allen tijde nut en noodzaak voor businessmodel-innovatie. Oftewel als organisatie waardevol blijven!

Wat ís een businessmodel?

Uit de literatuur blijkt dat er geen specifieke definitie is voor het begrip ‘businessmodel’. Verschillende auteurs geven ieder hun eigen definitie van een businessmodel. Gary Hamel (2002) gebruikt de simpelste definitie voor een businessmodel en omschrijft het als ‘de manier waarop men zakendoet’. In andere woorden: een businessmodel heeft als doel om waarde te creëren, voor klanten en voor de eigen organisatie.

De negen bouwstenen van Business Model Canvas

In de literatuur zijn meerdere businessmodellen beschreven. Het meest bekende en toegepaste model is het Business Model Canvas. Osterwalder en Yves Pigneur (2009) beschrijven hun businessmodel vanuit negen bouwstenen die het proces van waardecreatie beschrijven.

1. Klantsegmenten beschrijven de verschillende groepen mensen of organisaties die een onderneming wil bereiken.
2. Waardepropositie beschrijft de bundel van producten en diensten die waarde creëert voor een specifiek klantsegment.
3. Kanalen beschrijven hoe een bedrijf met zijn klanten communiceert en ze bereikt om een waardepropositie te leveren.
4. Klantrelaties beschrijven de soorten relaties die een bedrijf aangaat met specifieke klantsegmenten.
5. Inkomstenstromen geven de cash aan die een bedrijf genereert uit elk klantsegment.
6. Key resources beschrijven de belangrijkste assets die nodig zijn om te zorgen dat een businessmodel goed werkt.
7. Kernactiviteiten beschrijven de belangrijkste dingen die een onderneming moet doen om te zorgen dat haar businessmodel goed werkt.
8. Key partners beschrijven het netwerk van leveranciers en partners die zorgen dat het businessmodel werkt.
9. Kostenstructuur beschrijft alle kosten die worden gemaakt om een businessmodel te laten werken.

Zes praktische tips voor businessmodel-innovatie

1. Scan veranderingen: of het nu gaat om het (her-) ontwerpen van een (nieuwe) waardepropositie of businessmodel, het blijft noodzakelijk om de omgeving continu te scannen. Dit is de enige manier om nieuwe ontwikkelingen tijdig te signaleren. Denk hierbij aan ontwikkelingen op macro- en mesoniveau.
2. Zoek naar de juiste fit: help klanten met het vervullen van hun belangrijkste taken, met het verlichten van extreme pijnpunten en met het realiseren van essentiële voordelen. Oftewel, zorg dat klanten enthousiast worden over jouw waardepropositie. En kijk bijvoorbeeld naar de customer journey, oftewel traceer waar en op welke plekken je als organisatie nog meer waarde kan creëren voor jouw klanten.
3. Reflecteer op je eigen businessmodel: kijk als organisatie zelf naar je eigen businessmodel. Een goede en eerlijke zelfreflectie geeft een beeld van de huidige situatie. Dit kan als startpunt dienen voor het innoveren van je businessmodel. Je kunt hierbij gebruik maken van de businessmodel assessment scan.
4. Blijf je verdienmodel vernieuwen: kijk en leer van bestaande verdienmodellen. Denk bijvoorbeeld aan de scheermesjes van Gillette of aan de Nespresso-koffiemachine met eigen Nespresso capsules. In geval van het scheermesje en -houder spreken we over Razor and Blade. Oftwel je kunt het basisproduct vaak kopen tegen een lage prijs, maar de aanverwante verbruiksartikelen zijn hoger in prijs.
5. Zorg voor unieke competenties: vanuit businessmodel-innovatie is het belangrijk om optimaal gebruik te maken van bestaande en nieuwe kennis en competenties. Zeker om een blijvend duurzaam concurrentievoordeel te creëren en/of te behouden. Stel jezelf als organisatie daarom vanuit de toekomstverkenning regelmatig de vraag welke kennis en competentie nodig zijn voor jouw waardepropositie, distributiekanalen, klantrelaties en inkomstenstromen.
6. Leiderschap met visie en voorbeeldgedrag: denk hier aan leiders die openstaan voor innovatie, dus zelf ook willen en kunnen anticiperen op veranderingen. Goed voorbeeld doet volgen. En leer ook, om verschillende generaties te begrijpen, in hun denken en handelen.

Wil je meer weten over businessmodel innovatie? En wil praktische handvatten om hier zelf mee aan de slag te gaan? Schrijf je dan in voor de NIMA Masterclass: Businessmodel Innovatie. In deze masterclass wordt er telkens een koppeling gemaakt tussen theorie en praktijk. Hierbij ga je ook zelf aan de slag met businessmodel innovatie!