‘Marketing als aanjager: van boardroom tot maatschappij’ (Interview Marc van Eck)

Het marketingvak, het tijdsgewricht, technologie – alles verandert in een razend tempo en het gaat vaak nog harder en sneller dan menigeen denkt. Zowel de context voor organisaties als het gedrag van klanten, consumenten, gasten, patiënten, cliënten en mensen in hun rol van burger en medewerker verandert.

Die krachtenvelden zijn essentieel voor iedere organisatie. Het stelt nieuwe eisen aan het marketingvak, aan marketing, en ze vragen om een nieuw perspectief, nieuwe kennis, vaardigheden en samenwerkingsvormen. Marc van Eck en Guy van Liemt – beiden binnen NIMA actief als docent en Register Marketeer – delen de diepe overtuiging dat marketing veel meer impact kan hebben en een aanjager én spil kan zijn in organisaties, juist in een wereld waarin technologie de marketeer helpt maar ook bedreigt. De kerncompetenties van de marketeer blijken cruciaal voor het duurzaam floreren van organisaties, in de volle breedte van die organisaties. Met meer impact voor mensen, voor organisaties en voor de maatschappij als geheel.

Tijdens de tweedaagse Masterclass Marketing D – aangeboden door NIMA in samenwerking met Iris Academy – gaan ze hierover in gesprek. Op dag 1 doen ze dat met verschillende CMO’s. Op dag 2 doen ze dat met CEO’s, die onder meer met elkaar gemeen hebben dat zij allen een marketingachtergrond hebben. Hoe kijken zij naar marketing, de rol en ontwikkeling van het vak en de marketeer? En de rol die marketing binnen organisaties kan vervullen? Waar liggen de kansen, wat is de potentie, wat is er nodig om dit in te vullen en waar liggen de hobbels en bedreigingen? Een vraaggesprek met Van Eck:

Marketing D. Wat een ambitieus programma! Wat was voor jullie de aanleiding om dit te ontwikkelen? En hoe sluit dat aan bij de huidige behoefte van seniors in het vak?

‘Wij denken dat die behoefte er is omdat marketing als vak – gek genoeg – juist smáller wordt. Het lijkt weer steeds meer te gaan over die P van communicatie. Dus wij vonden het een goed idee om een echt ouderwetse marketingcursus in elkaar te zetten, die de volle breedte van marketing belicht en over alle aspecten. En dan ook nog eens op het allerhoogste niveau. Dat hebben we met een kwinkslag ‘D’ genoemd. Dus eigenlijk bedoeld voor de marketeer die die het totaal overziet. En dat totaal gaat wat mij betreft over marketing om daarmee de business beter te maken. Bedoeld voor mensen die CMO zijn, CMO willen worden of zelfs willen doorstoten tot een rol als CEO.’

Ook in deze MasterCourse speelt internal branding, net als in jouw hele carrière eigenlijk, opieuw een belangrijke rol. Hoe helpt dat marketeers om medewerkers aan merkstrategie te verbinden? Waarom is die rol van internal branding altijd zo prominent bij jou?

‘Internal branding is maar één van de aspecten die aan bod komt, en ook weer niet zo prominent is dat het in álles zit. Maar je zult op dit hoogste niveau marketing echt aan de bedrijfsstrategie moeten koppelen, dus moet je ook echt bezig zijn met het bedrijf, zodat alle betrokkenen  begrijpen wat je als merk wilt doen. Dat je met een associatie toe wilt en hun werkzaamheden aan elkaar kunt verbinden. En dat zou je met internal branding kunnen doen. Dus het verbinden van de bedrijfsstrategie en alle andere aspecten van het merk en wat je in de markt kunt doen. Dat begint van binnenuit. Als afdelingen allemaal de andere kant op gaan, of onvoldoende gesynchroniseerd met elkaar werken, ga je nooit het gewenste resultaat bereiken.’

Wat vind jij het meest onderscheidende element van deze mastercourse ten opzichte van andere strategische-marketingopleidingen? Wat maakt dit nou zo anders dan alles wat je kunt volgen?

‘Er is nogal wat, dat klopt wel, maar wat ongelofelijk leuk is aan deze mastercourse is dat we het hebben opgeknipt in drie stukken: D1, D2 en D3. Je kunt ze ook allemaal los volgen. Opgeteld is het een totale course. D1 is de tweedaagse met CMO’s én CEO’s die CMO zijn geweest. En dat is werkelijk een mooi programma want volgens mij hebben we daarvoor de beste mensen ooit te pakken gekregen. Dat gaat van Brenda Smith van Kruidvat en CMO of the Year naar onder andere Patrick Kuijsters van ABN Amro, allemaal CMO’s. Op dag 2 komen twee echte CEO’s, waaronder Saskia Egas Reparaz van Hema, die een Gouden Loeki én een Gouden Effie won als een prachtig bewijs. Dat samen is dus D1: échte praktijkcases op het allerhoogste niveau. D2 hebben we zo genoemd omdat het marketing benadert zoals marketing bedoeld is. Dat is terug langs alle marketing-P’s, dus inclusief pricing, product development, propositieontwikkeling en dergelijke. En dan is er tot slot D3. Dat behandelt marketing in de nieuwe wereld en alle nieuwe aspecten die erbij horen: jezelf in de wereld zetten, duurzaamheid, purpose. En daar komt inderdaad ook die internal branding erbij; de vraag hoe je iedereen meeneemt, ethiek. Kortom dát soort aspecten.’

‘Dan heb je dus D1, 2 en 3, wat opgeteld de beste praktijkvoorbeelden geeft, waarmee we even terug in de tijd gaan en naar voren kijken. Wat ís het vak in de moderne wereld?’

Je noemde zojuist al dat voorbeeld van HEMA. Kun je nog zo’n voorbeeld geven van een succesverhaal dat jullie langslopen omdat alles zo’n beetje volgens het boekje verliep? Een impactvolle case die jullie eruit lichten?

‘Er komen allerlei cases voorbij, maar HEMA is ook wel echt een mooie. Er zit ook een indrukwekkende diversiteitscase in dat verhaal van HEMA. Het is heel indrukwekkend wat ze daar voor elkaar hebben gekregen in drieënhalf jaar tijd, júist door marketing zo goed te doen en zowel te kijken naar de vraag wát ze willen zijn. “Wat wáren we? Hóe willen we onderscheidend en duurzaam zijn?” Marketing en bedrijfsstrategie van HEMA zijn één. Maar daar beperken we ons niet toe.’

Is er een inzicht of een vaardigheid waarmee de deelnemers uit deze mastercourse lopen en die ze direct kunnen toepassen?

‘Ik denk dat deelnemers naar buiten lopen met het inzicht hoe je marketing en bedrijfsstrategie met elkaar kunt verbinden en tot één ding maakt. Ik ga geen discussie aan waar het begint. Je hoort marketeers toch vaak klagen dat ze niet serieus worden genomen en zich meer de afdeling communicatie voelen. Hoe komt een marketeer in de board? Daar komt een antwoord op, hoe je dat als marketeer doet.’

‘Dat beschouwen we niet alleen theoretisch, maar ook vanuit die praktijk. Het is waar marketeers met ambitie snel blij van worden. Ten tweede staan we uitgebreid stil bij de vraag hoe je alle losse aspecten in een bedrijf met elkaar kunt verbinden en waardoor je in het doolhof van alle mogelijkheden toch gewoon een hele duidelijke koers kunt zien en die koers kunt uitzetten. En ten derde denk ik dat we marketeers gewoon een heel mooie blik geven op de toekomst. Hoe je op een heel moderne manier marketing kan bedrijven, die niet alleen goed is voor klanten en voor het bedrijf, maar die ook helpt onze wereld een stukje beter te maken. Want dat is heel hard nodig.’

Meer lezen of inschrijven voor de IRIS Academy Mastercourse Marketing-D kan hier

Aljan de Boer: ‘Niemand van logistiek, finance of operations, gaat dat consumentengedrag beïnvloeden’

In augustus van dit jaar hebben Iris Academy en NIMA een strategisch partnership aangekondigd voor een aanbod van trainingen aan het topkader in marketing. Dat aanbod is aanvullend op de bestaande trainingen van NIMA en richt zich specifiek op bestuurders, ondernemers en ervaren marketeers.

Iris noemt zich een ‘een opleidingscollectief van vakidioten’ die met elkaar een samenwerking zijn aangegaan voor inzicht en inspiratie op het gebied van marketing en communicatie, vernieuwing en leiderschap. Het collectief biedt de kennis, inspiratie en ruimte voor het ontwikkelen van eigen-wijsheid: Als mens, als professional, en als deelgenoot van het collectief van vakidioten.

Aljan de Boer maakt deel uit van dat collectief. Samen met Frank van den Driest en Guy van Liemt biedt hij dit najaar de driedaagse Mastercourse: Humanizing Growth and Sustainable Marketing. De opleiding is een verkorte versie van het internationale Humanized Growth leiderschapsprogramma waar inmiddels 400 CMO’s hebben ervaren hoe ze waarde kunnen creëren voor alle stakeholders náást waarde voor hun aandeelhouders.

Meer lezen over de inhoud van het programma of inschrijven voor deze Mastercourse: Humanizing Growth and Sustainable Marketing van Iris en NIMA op 7 en 8 november kan hier

Sustainable Marketing and Humanizing Growth. Wat doe je in die Masterclass en wat leer je daar?

‘Je leert om de rol van marketing in onze huidige tijd herdefiniëren met een nieuwe marketing-mindset. Eerder ging marketing vooral over groei, sales, omzet en puur financiële waarde. We hebben inmiddels allemaal gezien waar dat toe leidt en hebben inmiddels zes van de negen planetaire grenzen overschreden. Iedereen zit in een mental health crisis. Er is veel ongelijkheid. Het gaat gewoon niet zo goed met de wereld. En het gekke is: waar we ook zijn, op de Effies of in Cannes, we vieren omzetstijging. Maar omzetstijging is vaak per definitie méér verkoop en méér uitstoot. Of nog meer mensen producten aansmeren die ze helemaal niet nodig hebben.’

Dat klinkt niet erg opwekkend

‘Nee, marketing is daarin stuk. We lopen in het vak allemaal te klagen dat de marketing van marketing kapot is. Op een feestje kun je bijna niet meer zeggen dat je marketeer bent. Marketing bungelt steevast onderaan het lijstje minst betrouwbare beroepen en marketeers geven zelf ook geregeld aan een bullshitbaan te hebben. Driekwart van de producten en merken mag van consumenten eigenlijk gewoon verdwijnen. Het probleem is dat we niet meer aligned zijn en in contact staan met wat de huidige tijdgeest nodig heeft.’

‘We zien dat bedrijven zich niet langer alléén maar op meer commercieel succes richten, maar ook op Environmental, Social & Governance (ESG) succes. Ook marketing zal zich steeds beter moeten verbinden aan het creëren van impact voor mensen of voor de planeet. En daar zijn allerlei tools voor en theorieën over, dus wat je leert is om marketing in te zetten om een strategische bijdrage te leveren aan het creëren van langetermijn-welzijn voor mensen en de planeet.

En dat lukt met humanizing growth?

‘Dat is eigenlijk een mooi woord voor multi-stakeholder value creation dus niet alleen voor de capital markets. Je zou willen dat collega’s het fijn hebben en het idee hebben dat ze bijdragen aan iets groters, dat consumenten dat zien en dat we een rol hebben in de communities waarin we leven. Om die transitie te maken heb je – en dat is goed nieuws – marketing skills nodig.’

Aan het internationale leiderschapsprogramma Humanizing Growth hebben intussen 400 CMO’s deelgenomen. Hoe verhoudt deze Iris-NIMA Masterclass zich tot dat toch vrij zware programma?

‘Eigenlijk is het best uniek dat we het zo op deze manier beschikbaar maken. Voor het reguliere programma hebben we jaarlijks honderd stoelen beschikbaar en tussen die deelnemers zitten echt de allergrootste marketeers van de wereld. De CMO’s van de Unilever’s en Coca-Cola’s uit alle regio’s ter wereld volgen die en daar is deze Mastercourse een afgeleide van.’

Waarom is die rol van die marketeer zo bepalend bij dat trekken van die transitie? Jullie duwen de marketeer bijna een beetje in die drivers seat, maar die zal toch ook haar of zijn KPI’s hebben?

‘Zestig tot zeventig procent van alle global emissions komt door consumptiegedrag, dus als wij dat gedrag kunnen beïnvloeden, kunnen we misschien ook beter bijdragen aan de doelen van de IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change/red). En dat is een marketingtaak. Niemand van logistiek, finance of operations, gaat dat consumentengedrag beïnvloeden. Wij zijn als marketeers degenen die de voelsprieten naar de buitenwereld hebben en kunnen zeggen wat er leeft in de maatschappij en waar kansen liggen. Bedrijven doen te weinig. Het zou volgens wetenschappers, werknemers en veel klanten sneller moeten en dat kán door de argumenten goed op een rij te hebben: sustainable producten leveren vaak meer marge op, de wetgeving gaat veranderen en dan heb je ook nog het morele kompas van de organisatie. Daar lopen directies momenteel mee en dat is een marketingvraag.’

Er zullen meer vragen zijn?

‘Zeker! Waar zit de groei die nu aansluit bij de behoefte van mensen? Hoe ga ik daarover vertellen, zodat ik dat duurzame consumentgedrag beïnvloed? Daar zijn allerlei nieuwe theorieën en modellen voor, die ook in de opleiding zitten. Ik durf te wedden dat er elk jaar duizenden studenten commerciële economie beginnen en in college 1 te horen krijgen: “het belangrijkste, dames en heren, is marktaandeel.” Dat is een financiële doelstelling. Dan moet je marktaandeel omhoog, je revenu moet omhoog, etcetera. Het is vrij traditioneel denken. Marketing, zoals het vandaag wordt gepraktiseerd en wordt onderwezen op de business schools, is nog vooral gebaseerd op het maken van winsten.’

Zeg je daarmee eigenlijk dat het academisch onderwijs gewoon achterblijft, want over hbo’s in Nederland hoor je juist dat er heel veel aandacht uitgaat naar ESG-doelstellingen…

‘Als ik zoek naar duurzame marketing, marketing en sustainability, is er geen opleiding in Nederland die dat specifiek aanbiedt.’

Het hoort ook een beetje in het DNA van een opleiding te zitten, toch?

‘Zeker. Toen digitale marketing nieuw was had je allemaal digitale marketingfuncties, maar intussen is iedereen een beetje digital. Dat zal met sustainability ook zo gaan. Uiteindelijk zal iedereen het in de haarvaten hebben.’

Uit jullie eigen onderzoek blijkt dat als je je richt op humanizing growth, je doorgaans ook economisch succesvoller bent. Gewoon meer succes in de breedste zin van het woord en toch gebeurt er te weinig

‘Het is ook nogal spannend als jij bestuurder bent van een organisatie. Stel dat McDonald’s al het vlees gaat vervangen. Dan moet je een trade-off maken en een hele nieuwe supply chain bouwen, waarmee je bestaande relaties met boeren opgeeft en aan de werkgelegenheid gaat morrelen. Dat zijn systeemkeuzes waarbij allerlei verschillende stakeholders met elkaar verbonden zijn. Het is heel moeilijk om dat goed te balanceren.’

‘Vervolgens is het lastig om te bepalen hoe snel het vervolgens moet gaan. Extinction Rebellion wil dat ING uit fossiele brandstoffen stapt, en de bank wil zelf vast óók wel uit olie, maar niet morgen want dan kunnen we niet meer met de auto naar ons werk. Het is een balancing act die maakt dat het niet zo zwart-wit is, dat maakt het lastig om te werken.’

‘Het is ook nogal afhankelijk van het land waarin je zit: In de VS zie je dat er CEO’s worden ontslagen onder druk van aandeelhouderswaarde, of hun functie wordt opgeheven omdat de strategische richting van de organisatie toch even anders moet, omdat je té woke of té purposefull bent. Het is dus niet alleen moeilijk, maar ook behoorlijk eng.’

Zo’n mindset vraagt nogal wat, jullie course is twee- plus ééndaags. Is dat de reden waarom je het liefst ziet dat mensen ook overnachten op de cursus? Waarom zo’n onafgebroken ruk tijd? Dat kan ook een reden zijn om je te laten weerhouden.

‘Je hebt twee dagen voor elkaar en dan heb je een maand later nog een dag. In die twee dagen word je inderdaad helemaal ondergedompeld en tussen de twee dagen en die laatste dag krijg je coaching on the job. Dan spar je met je peers en met de docenten om kennis uit die twee dagen toe te passen in je eigen praktijk. Het doel is om in die eerste twee dagen voor jezelf die stip aan de horizon te zetten: “Wat wil ik veranderen in mijn organisatie?”. Dat gaat dus niet over het vaststellen van een nieuwe purpose, het gaat over de transformatie van je organisatie en jouw rol daarin. Dat ga je een maand uitvoeren en aan het eind van die rit kijk je waar je staat, welke mensen heb je allemaal weten te beïnvloeden, en vooral: hoe heb je marketing belangrijker kunnen maken?’

Foto Credits: Pexels